Openstelling rijksweg 15 bij Schelluinen, 1970
Anneke Bode-Huizer
Drie burgemeesters op een fluitende en puffende oude wegenbouwmachine. Met dat tafereel is op dinsdagmorgen 28 april 1970 een ontbrekende schakel in rijksweg 15 bij Schelluinen in gebruik genomen. Dit stuk ligt op het gebied van de gemeenten Gorinchem, Schelluinen en Hardinxveld-Giessendam. Vandaar die drie burgemeesters op de oude machine, pronkstuk van de N.V. Zanen.[1]
Op 28 april 1970 zijn de werkzaamheden aan rijksweg 15 bij Schelluinen zover gevorderd dat dit kleine, maar zeer belangrijke nieuwe weggedeelte voor het verkeer opengesteld kan worden. Het betreft een 1,2 km lang vak, waarin het viaduct over de spoorlijn Dordrecht - Gorinchem ligt.
Al sinds 1948, toen de verbinding klaar kwam tussen de eerder opengestelde wegvakken Ridderkerk - Schelluinen en Gorinchem - Meteren, moet doorgaand verkeer de spoorwegovergang bij Schelluinen passeren. Daarom is er sinds 1961 (met tussenpozen) gewerkt om een ongelijkvloerse kruising tot stand te brengen. Het aannemingsbedrijf N.V. Oosterwijk te Rotterdam maakte van 1961 tot 1964 de opritten. De N.V. Bredasche Beton- en Aannemingsmaatschappij v/h H. Vriens te Breda legde tussen 1967 en 1970 het spoorwegviaduct aan. Aansluitende grondwerken en kunstwerken én de verhardingen werden in 1969 en 1970 door Aannemingsmaatschappij P.C. Zanen N.V. te Heemstede gemaakt.
De opritten zijn vanwege de slechte grondslag (9 meter veen en klei) en de nabije ligging van de spoorlijn zeer voorzichtig in drie stappen uitgevoerd. In totaal was voor deze operatie 33 maanden uitgetrokken, verdeeld in werk- en rustperiodes. Allereerst werd een grote zandplaat met verticale zanddrainages gemaakt om een versteviging te krijgen van de grondslag onder en tot ver naast de toekomstige opritten.
Na zes maanden werden op deze zandplaat de opritten in twee stappen aangebracht met daartussen weer een rustperiode van zes maanden.
Tot die tijd kwam verkeer vanaf de richting Hardinxveld, kruiste de spoorlijn en de Parallelweg en ging verder over wat wij nu kennen als de Banneweg.
Het zakken van de ondergrond bedroeg onder de hoogste delen van de opritten (vlak naast de spoorlijn) aan het einde van dit werk ruim 3,8 meter. Evenwichtsverstoringen van betekenis deden zich dankzij de voorzichtige aanpak niet voor. Nadat de ondergrond van de opritten voldoende was aangepast, startte de bouw van het grote spoorwegviaduct. Oorspronkelijk was een kilometer lang viaduct overwogen, maar door de geslaagde operatie met de opritten kon de lengte er van beperkt worden tot ruim 200 meter.
Het viaduct kruist de spoorlijn onder een scherpe hoek van ongeveer 20 graden, wat een grote afstand tussen de steunpilaren en ook een gering aantal steunpunten noodzakelijk maakte. De twee viaductholten, voor elke rijbaan één, rusten op twee landhoofden en vier kolommen met een diameter van 2 meter. De midden-overspanningen zijn 45 meter lang.
Het viaduct is gefundeerd op 412 palen van voorgespannen beton met een totale lengte van ca. 6.400 meter. De viaducthelften bestaan uit kokerliggers van 1,80 meter hoog, met verbredingen tot een totale viaductbreedte van 26,30 meter. De liggers zijn voorgespannen met kabels volgens het systeem Freyssinet[2] in één kabellengte, wat op het moment van de uitvoering nog niet eerder in Nederland was toegepast. Voor de ondersteuning van de bekisting zijn ongeveer 800 houten palen geheid, variërend in lengte van 15 tot 19 meter.
Tijdens de bouw van het viaduct werden de completerende werken aanbesteed. Deze bestonden uit het maken van toe- en afritten, verleggen van plaatselijke wegen, de bouw van een 80 meter lange duiker met afmetingen van 4,30 x 1,80 meter ten behoeve van de kruising met de Schelluinse Vliet, de bouw van een viaduct over de verlegde Zandkade en het aanbrengen van de verhardingen op de hoofdrijbanen.
Heipalen onder de steunpilaren.
Het viaduct over de Zandkade is met behulp van zgn. preflexbalken (een combinatie van stalen balken en voorgespannen beton) in een lengte van 23 meter gemaakt. De verhardingen zijn in gedeelten aangebracht, vanwege de aansluitingen op de kunstwerken en enkele coupures, waarvan er één tot veertien dagen voor de openstelling gehandhaafd moest blijven.
De totale kosten het open te stellen wegvak hebben ruim 6 miljoen gulden bedragen, waarvan ruim 2,5 miljoen voor het spoorwegviaduct.
Bron:
Informatie van Rijkswaterstaat - Directie Wegen
ongedateerd, welwillend ter beschikking gesteld door de heer Arie Kruis te
Schelluinen - waarvoor dank!
De foto's zijn afkomstig uit de collectie van
wijlen de heer Arie Hamerpagt, welwillend ter beschikking gesteld door diens
zoon Herman Hamerpagt - waarvoor ook dank!
Bron: italfaber.it/nl/eugene-freyssinet-naar-de-toekomst-van-bouwtechnologie-en-metaal/
